სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებზე მცენარეული ნარჩენის დაწვის 3 ფაქტი გამოავლინდა

მეღვინეობა "შუმი", რომელიც საქართველოს ისტორიას ინახავს

რუბრიკა  "ღვინის გზა" კულტურა, ტრადიცია და იდენტობა - "ბიზნესპარტნიორის" რუბრიკის "ღვინის გზა" ფარგლებში, გიამბობთ მეღვინეობაზე, რომელიც ამ ღირებულებებს ინარჩუნებს და უძველეს ქართულ ჯიშებს ახალი სიცოცხლე შესძინა.მეღვინეობა "შუმის" მიერ აღდგენილია ვაზის ისეთი ჯიშები, რომლებიც თითქმის დაკარგულად ითვლებოდა. ახლა კი სწორედ ამ ჯიშებისგან მზადდება უნიკალური ღვინო, რომელიც საქართველოში იყიდება და მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში გადის ექსპორტზე. ვაზის ირგვლივ გაერთიანებულია ტურისტული სივრცე, ღვინის მუზეუმი და ენოთეკა.ყოველდღიურად "შუმის" მეღვინეობას უამრავი ტურისტი, მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან, სტუმრობს. მათ აქვთ საშუალება გაეცნონ მევენახეობა-მეღვინეობის ისტორიას, ჯიშებს, დააგემოვნონ ღვინო და დაესწრონ მასტერკლასებს.მეღვინეობის გენერალური დირექტორი აკაკი ცოფურაშვილი "ბიზნესპარტნიორს" უყვება, რომ ეს ყველაფერი თავიდან, რა თქმა უნდა, ღვინით დაიწყო."მაღალი ხარისხის ღვინო რომ მიგვეღო გადავწყვიტეთ  მევენახეობისთვის საუკეთესო ადგილები შეგვეძინა. პარალელურად, დავიწყეთ ზრუნვა საწარმოს შექმნაზე და ვაზის ჯიშების მოძიებაზე. მიზანი იყო, რომ გადაშენებას გადაგვერჩინა უამრავი ჯიში. საქართველოს გარდა, ვაზის ჯიშების შეგროვება სხვადასხვა ქვეყნებიდანაც დავიწყეთ. ასევე, ნელ-ნელა შევქმენით მევენახება-მეღვინეობის მუზეუმი.შევქმენით ქვევრის ცქრიალა ღვინო, 450 ვაზის ჯიშისგან უნიკალური სასმელი "ლაზარე", 300 წლიანი ვაზისგან "გენეზისი", აღვანდგინეთ ისეთი ჯიშები, რომლებიც ჯერჯერობით არავის აქვს ჩვენ გარდა, რომელსაც ძალიან მალე შევთავზებთ ჩვენს მომხმარებლებს",- ამბობს აკაკი ცოფურაშვილი.მისვე თქმით, ყოველდღიურად მუშაობენ საკოლექციო ვენახის გაფართოებაზე, ტურისტული კომპლექსის განვითარებაზე და ა,შ. ამ ეტაპზე 70-ზე მეტი დასახელების ღვინოს აწარმოებენ, რომელიც მსოფლიოს 33 ქვეყანაში იყიდება."ღვინის წარმოება დავიწყეთ თანამედროვე ტექნოლოგიებით, რისთვისაც უცხოეთიდან შემოვიტანეთ სხვადასხვა დანადგარები. ამავე პერიოდში მოთხოვნა გაჩნდა ქვევრის ღვინოზე, რაც ტურისტების ნაკადის შემოდინებას უკავშირდება.დღეს უკვე ღვინის მოხმარების კულტურა ძალიან ამაღლდა, ეს არამარტო ტურისტს ეხება, ქართველებსაც, რომლებიც სულ უფრო მეტად მოიხმარენ მაღალხარისხიან, ბოთლირებულ ღვინოს. მისასალმებელია, რომ სულ უფრო მეტი ადამიანი ინტერესდება შექმნას საკუთარი მარანი და პატარა რაოდენობით მაინც იყოს ამ საქმიანობაში ჩართული. ჩვენი მიზანი მხოლოდ კომერცია არ არის, ბევრი რამ დამოკიდებულია მხოლოდ გატაცებაზე და საქმის სიყვარულზე",- აღნიშნავს მეღვინეობა "შუმი"-ს გენერალური დირექტორი აკაკი ცოფურაშვილი.bp.ge 

"კულა" ტყემლისა და ბლის დეფიციტის მიუხედავად, იმპორტირებულ ნედლეულზე უარს ამბობს

საკონსერვო წარმოება "კულა" ქვეყანაში ტყემლისა და ბლის დეფიციტის მიუხედავად, იმპორტირებულ ნედლეულზე უარს ამბობს.როგორც კომპანიის დამფუძნებელი, ვანო გოგლიძე "ბიზნესპარტნიორთან" აღნიშნავს, სხვა ქვეყნებიდან შემოტანილი ხილი, ხშირ შემთხვევაში დანიშნულების ადგილზე დაუმწიფებელი ჩადის, გემოვნურ, შაქრიან თვისებებს კარგავს და საწარმოო პროცესში არ გამოდგება.როგორც კომპანიის დამფუძნებელი აღნიშნავს, ადგილობრივ ბაზარს იმპორტით, მხოლოდ და მხოლოდ, გამოუვალ სიტუაციაში ჩაანაცვლებს. რაც შეეხება ამჟამინდელ მდგომარეობას, მისი თქმით, დეფიციტური ხილის ერთი ნაწილი საკუთარი ბაღებიდან შეავსო, მეორე ნაწილში კი,ადგილობრივ ბაზარზე  20-30%-ით მეტი თანხა გადაიხადა."როგორც ყველა მწარმოებელ კომპანიას, ხილის დეფიციტი ჩვენც გვაქვს. განა არ ვიცით, საიდან შეიძლება, ნედლეული შევიძინოთ?! თუმცა ფასმა ძალიან მოიმატა. წარმოება, რომ გადაგვერჩინა - ხილში მეტი გადავიხადეთ, ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, წარმოებაზეც აისახა, კერძოდ, გვინდოდა პროდუქცია 20-30%-ით გაგვეზარდა, მაგრამ ვეღარ შევძელით. განსაკუთრებით მინდა ბალი აღვნიშნო - უაღრესად ძვირი ღირდა, მაგრამ მხოლოდ ფასი არ გახლდათ პრობლემა,  ფიზიკურადაც არ იყო. მოგეხსენებათ, ყინვამ ხილი დააზიანა - ბალი ფაქტობრივად ვერ ვიყიდეთ. რაც შეეხება ატამს, ნორმალური სიტუაციაა, ამ მიმართულებით პრობლემა ჩვენ არ შეგვქმნია. კახეთში ატმის დეფიციტი არ არის. პრობლემური საკითხი იყოს ასევე ტყემალი - რაოდენობაში იყო, მაგრამ ძალიან ძვირი ღირდა. ჯონჯოლის დეფიციტიც გვქონდა. რაც შეეხება პროდუქციას, მთლიანად საქართველოდ ვყიდულობთ. ბალს და ტყემალს კახეთიდან, შიდა ქართლიდან და იმერეთიდან ვიძენთ. ბალი კახეთში უფრო იყო, ქვემო ქართლში და იმერეთში გაიყინა. როგორც გითხარით, ძირითადად, ბლის და ტყემლის დეფიციტი გვქონდა. იმპორტის მიმართულებას, რაც შეეხება ტყემალი ქართული პროდუქტია და სხვა ქვეყნიდან თავისთავად ვერ შემოვიტანთ. რაც შეეხება ბალს და ზოგადად, ხილის იმპორტს - არ განვიხილავ! მაგალითად, თეთრი ბალი სხვა ქვეყნებში საერთოდ არ მოდის. პირველ რიგში, ჩემი ბაღები უნდა განვავითარო, თუ იმპორტს დავიწყებ გამოუვალი მდგომარეობა გვექნება, რადგან ცოცხალი ხილის იმპორტი მხოლოდ Fresh Market-ებზე მიდის, საწარმოო პროცესში ცოცხალი ხილის შემოტანა - დამღუპველია. უფრო კონკრეტულად, რომ აგიხსნათ: ნედლეული, როდესაც უცხოეთიდან მოდის, ფიზიკურად საწარმოო ხილს ვერ გამოგზავნიან, ხშირად დაუმწიფებელი ხილი მოდის, ზოგჯერ ნედლეული გზაში მწიფდება და შაქრიანობა, გემოვნური თვისებები, რაც ჩვენ გვჭირდება აღარ აქვს. შესაბამისად, იმპორტი საინტერესო არ არის. გინახავთ, ალბათ, მაგალითად, ბანანი როდესაც ქვეყანაში შემოდის ჯერ მწვანეა და შემდეგ მწიფდება... მსგავსი პროდუქცია არ მაწყობს, შესაბამისად, მირჩევნია, ადგილობრივი ნედლეული ვიყიდო და მეტი გადავიხადო", - აღნიშნავს "კულას" დამფუძნებელი.ვანო გოგლიძე "ბიზნესპარტნიორთან" მოსალოდნელ პრობლემატურ საკითხზეც საუბრობს და ხაზს უსვამს, რომ ნედლეულის დეფიციტის გამო, შესაძლოა, ადგილობრივ ბაზარზე, კერძოდ, რამდენიმე ობიექტზე პროდუქტის შეტანა შეაჩეროს.მისივე თქმით, ექსპორტის მიმართულებით სურათი ურყევი დარჩება. კერძოდ, კომპანია მაქსიმალურად ცდილობს, რომ ხილის დეფიციტი საექსპორტო ჯაჭვს არ შეეხოს."რაც შეეხება გამოსავალს საკუთარი ბლის ბაღი გვქონდა და დანაკლისი დავაკორექტირეთ, ხოლო ნაწილი პროდუქციის წარმოება შევაჩერეთ, რაოდენობა ვერ ავითვისეთ. ამასთან, როგორც ბლის, ასევე ტყემლის მიმართულებით დამატებითი თანხის გადახდა მოგვიხდა. აქედან გამომდინარე, შესაძლებელია, ადგილობრივ ბაზარზე რამდენიმე ობიექტზე პროდუქტის შეტანა შევაჩეროთ. ვგულისხმობ, მხოლოდ იქ დავრჩებით, ვინც "კარგი გადამხდელია", ნორმალური ქსელი ვინცაა, თუმცა დამატებითი დეტალების თქმა, ამ ეტაპზე, არ მინდა.ექსპორტს რაც შეეხება, არაფერი არ შეიცვლება. ამ ეტაპზე, ექსპორტი გავზარდეთ, კერძოდ, კორეა, ბანგლადეში, მალაიზია დავიმატეთ. ექსპორტის  მიმართულება წინა წლის პერიოდთან შედარებით, მინიმუმ 5%-ით გაიზარდა. გაყიდვების მიმართულებას, რაც შეეხება, ცხადია, ხილის დეფიციტი კომპანიაზე ნეგატიურად აისახება. მარტივია, როდესაც პროდუქცია საკმარისად არ გაქვს, ვერც გაყიდი", - აღნიშნავს ვანო გოგლიძე.ცნობისთვის, დღეის მდგომარეობით, 1 კილოგრამი ბალის ფასი 10-დან 20 ლარამდე მერყეობს. ამასთან, წინა წელთან შედარებით, გაზრდილია ატმის, გარგარის და სხვა სეზონური ხილის ფასებიც.შეგახსენებთ, რომ მიმდინარე წელს ყინვამ შიდა ქართლის რამდენიმე სოფელში მოსავალი გაანადგურა და დააზიანა. განსაკუთრებულად მძიმე ვითარება იყო ხაშურის მუნიციპალიტეტში.რაც შეეხება საკონსერვო წარმოება "კულა"-ს, ის ნედლეულის 95%-ს ადგილობრივი ფერმერებისგან და გლეხებისგან იბარებს. კომპანია 2009 წლიდან არსებობს და ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტებით გამოირჩევა. ამჟამად "კულას" აქვს 5 საწარმო, აქედან, 4 გორში და 1 ახალციხეში მდებარეობს. კომპანიას თავისი პროდუქცია დაახლოებით, 30 ქვეყანაში გააქვს.bp.ge 

"ბიო ღვინის შეძენა, როგორც ადგილობრივი, ასევე უცხოელი მომხმარებლების მცირე ნაწილს სურს - "გუგოშვილების მარანი"

კახეთში, ყვარლის რაიონ სოფელ ახალსოფელში მდებარე "გუგოშვილების მარნის" დამფუძნებლის, თამაზ გუგოშვილის ინფორმაციით, ბიო ღვინის შეძენა, როგორც ადგილობრივი, ასევე უცხოელი მომხმარებლების მცირე ნაწილს სურს.როგორც მარნის დამფუძნებელი "ბიზნესპარტნიორთან" განმარტავს, უცხოელი ვიზიტორები უფრო ტრადიციული ღვინით ინტერესდებიან, ხოლო ადგილობრივი მოსახლეობა ბიო ღვინის შეძენაზე თავს, შესაძლოა, ფასის გამო იკავებდეს.თამაზ გუგოშვილის ცნობით, ბიო ვენახის მოვლა საკმაოდ დიდ თანხებს უკავშირდება, რაც შემდგომ ღვინის ფასზეც სარკისებური ეფექტით აისახება. როგორც "გუგოშვილების მარნის" დამფუძნებელი აღნიშნავს, დაკვირვების შედეგად დაასკვნა, რომ ბიო ღვინის შეძენით მაინც უფრო ადგილობრივი მოსახლეობაა დაინტერესებული."გუგოშვილის მარანი" მცირე რაოდენობის ბიო ღვინოს აწარმოებს, უფრო ზუსტად, შავ ღვინოს, თუმცა დიდი წილი ტრადიციულ ღვინის მიმართულებაზე მოდის. ბიო მევენახეების განვითარება, რა თქმა უნდა, მომხმარებლის რაოდენობაზეა დამოკიდებული, სიმართლე, რომ ვთქვათ მსურველების რაოდენობა მცირეა. ამასთან, ბიო ღვინის წარმოება ტრადიციულთან შედარებით, გაცილებით ძვირი ჯდება და რაც ყველაზე მთავარი ნიუანსია - ნაკლები მომხმარებელი ჰყავს. ამ ყველაფრის განმაპირობებელი ფაქტორი, ცხადია, ფასიც არის. ელემენტარულია, როდესაც პროდუქტის მოყვანა ძვირი ჯდება, გასაყიდი ფასიც მატულობს. უცხოელ მომხმარებლებს მარანში სტუმრობის დროს ტრადიციული ღვინის გასინჯვა სურთ. ჩემი აზრით, ბიო მიმართულებით, მომხმარებლების რაოდენობა წინა წელთან შედარებით არ გაზრდილა - იმავე გახლავთ", - აღნიშნავს თამაზ გუგოშვილი.მარნის დამფუძნებელი უშუალოდ კომპანიის შესახებაც საუბრობს და ხაზს უსვამს, რომ წელიწადში დაახლოებით, 25 000 ბოთლ ღვინოს აწარმოებს."პირველ რიგში, რქაწითელი, ქინძმარაული, მშრალი საფერავი, 2 სახის ჭაჭა და კონიაკი გვაქვს. ვენახი 16 ჰექტარი გვაქვს - ადგილობრივ ბაზარზე წარმოდგენილი ვიყავით, მაგრამ კორონა ვირუსის შემდეგ თანამშრომლობა შევწყვიტეთ, რადგან ჩვენი ბაზარი ძალიან ჩავარდა. ამჟამად, მომხმარებლები ღვინოს ადგილზე ყიდულობენ. ექსპორტი იტალიაში, უკრაინაში გვქონდა, მაგრამ ახლა ექსპორტიც აღარ გვაქვს, რადგან იტალიამ ღვინის დიდი რაოდენობით მოითხოვა მიწოდება და ვერ შევძლებდით, ხოლო უკრაინაში, რაც ხდება მოგეხსენებათ. უცხოეთიდან ყველაზე ხშირად რუსეთიდან და ისრაელიდან გვსტუმრობენ. მომხმარებლების 80% უცხოელები არიან, მცირე ნაწილი კი, 20% ადგილობრივი მოსახლეობა გახლავთ", - აღნიშნავს თამაზ გუგოშვილი.შეგახსენებთ, რომ "გუგოშვილების მარნის" დამფუძნებელმა "ბიზნესპარტნიორთან" ვიზიტორების რაოდენობაზეც ისაუბრა და ხაზი გაუსვა, რომ კომპანიას ხშირი სტუმრები ისრაელიდან ჰყავდა, თუმცა ახლა ომის დასრულების მიუხედავად, მაინც უარყოფითი ტენდენცია გრძელდება.ცნობისთვის, კახეთში, ყვარლის რაიონ სოფელ ახალსოფელში მდებარე "გუგოშვილების მარანი" ადგილობრივ ბაზარზე 2016 წლიდან ოპერირებს.bp.ge 

"ყველაზე ძვირს ქართულ ღვინოში ამერიკა, კორეა და იაპონია იხდის" - "ღვინის ქურდები"

ყველაზე ძვირს ქართულ ღვინოში ამერიკა, კორეა და იაპონია იხდის, პრემიუმ ღვინისთვის ეს იდეალური ბაზრებია, - ამის შესახებ მეღვინეობა "ღვინის ქურდების" თანადამფუძნებელმა ზაზა ასათიანმა "ბიზნესპარტნიორთან" განაცხადა. მისივე თქმით, მეღვინეობა კორეის ბაზარზე გასვლას, მიმდინარე წლის სექტემბრიდან გეგმავს.მისივე ინფორმაციით, აღნიშნულის გარდა, კომპანიას აქტიური მოლაპარაკება აქვს ჩინეთსა და იაპონიასთან და სავარაუდოდ, ახლო მომავალში სიახლეები აღნიშნული მიმართულებითაც იქნება. "ექსპორტის მიმართულებაზე აქტიურად ვმუშაობთ. რამდენიმე კვირის წინ კორეაში ვიყავით გამოფენაზე. აღნიშნულ ღონისძიებაზე ასევე, კონტაქტი დავამყარეთ იაპონურ კომპანიასთან, რომელიც კორეაში იყო ჩამოსული. აღნიშნული კომპანია ოპერირებს როგორც კორეის, ასევე იაპონიის ბაზარზე და თუ ჩვენს შორის ურთიერთობა დამყარდება, ეს იაპონიის ბაზარზე გასვლასაც ნიშნავს. რაც შეეხება ამერიკის ბაზარს - აქ აპრილში გავგზავნეთ ღვინო და ძალიან მოეწონათ. შესაბამისად, ვფიქრობთ, რომ ამ მიმართულებით აქტიური ექსპორტი წლის მეორე ნახევრიდან უნდა დაიწყოს. ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, ვფიქრობთ, რომ კომპანიის გაყიდვები მიმდინარე წელს 30%-ით გაიზრდება. ამ ეტაპზე საკმარისი რაოდენობები გვაქვს, თუმცა მომდევნო წლიდან, ვფიქრობთ, რომ წარმადობა 50%-ით გავზარდოთ. ჩვენ ყურძენს ვაბარებთ სხვადასხვა კომპანიაში და მომდევნო წელს სავარაუდოდ, არ ჩავაბარებთ და წარმადობას გავზრდით. პრიორიტეტებად, რომ დავალაგოთ ამერიკა, იაპონია და კორეა განსაკუთრებით სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ბაზრებია, რადგან მაღალი საფასო კატეგორიის ღვინო გადის", - აცხადებს ზაზა ასათიანი.მანვე აღნიშნა, რომ "ღვინის ქურდების" ყველაზე დიდი ბაზარი ნორვეგიაა, სადაც მათი პროდუქცია, დაახლოებით 320 მაღაზიაშია წარმოდგენილი."ამჟამად, საფრანგეთშიც კარგი პოზიციები გვაქვს და ასევე, ავსტრიაშიც. შეიძლება ითქვას, რომ დღეის მდგომარეობით, მეღვინეობის წარმადობის 95% ექსპორტზე იყიდება, ხოლო 5% ადგილობრივ ბაზარზე - "8000 მოსავალში", - აღნიშნა ზაზა ასათიანმა.რაც შეეხება ადგილობრივ ბაზარს - როგორც მეღვინეობის თანადამფუძნებელი აღნიშნავს, კომპანია HoReCa სექტორის და პრემიალური ქსელური მარკეტების კუთხით განვითარებას გეგმავს. შეგახსენებთ, ღვინის კომპანია „ღვინის ქურდები“ 2015 წელს წინანდალში დაფუძნდა. დაფუძნებიდან პირველი ორი წელი კომპანიის საქმიანობის კონცეფცია მოიცავდა მევენახე გლეხების მოძიებას მთელი ქვეყნის მასშტაბით და მათ გადაყვანას ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქციის წარმოებაზე, ასევე კომპანია მათ  ღვინის ბრენდირებასა და სარეალიზაციო ქსელში პროდუქციის გატანაში ეხმარებოდა.bp.ge 

"მევენახეს განვითარების მიზეზი და სურვილი უნდა ჰქონდეს" - რა პერსპექტივა აქვს მცირე მარნების განვითარებას საქართველოში?

მარნების განვითარება სახელმწიფოსთვის ერთ-ერთ პრიორიტეტს წარმოადგენს. მცირე მარნების დამფუძნებლების ნაწილი  "ბიზნესპარტნიორთან" აცხადებენ, რომ  სახელმწიფოს მხრიდან დარგზე ხელშესახები მხარდაჭერა ხორციელდება, თუმცა,  იმისთვის, რომ მევენახეს განვითარების სურვილი კიდევ უფრო ჰქონდეს, აუცილებელია მხარდაჭერის უფრო  გაფართოება/გაზრდა.მათი ნაწილი სექტორის განვითარების პერსპექტივებზე საუბრისას აცხადებს,რომ არის მთელი რიგი საკითხები/გამოწვევები, რომელთა გადაჭრაც, დარგს იმაზე უფრო მეტად წასწევს წინ, ვიდრე დღეს არის. მათ შორის, ესენია: სწორხაზოვანი მარკეტინგული ჩართულობა, სახელმწიფოს მხრიდან კიდევ უფრო მეტი ხელშეწყობა, კარგი საკონსულტაციო სერვისები და ინფრასტრუქტურის განვითარება."ექიმის ბიო მარნის", "გახელაძის მარნის", "მარანი ველისციხურის" დამფუძნებლები ჩვენთან საუბარში აღნიშნავენ, რომ სახელმწიფო მევენახის განვითარების მიმართულებით ჩართულია, თუმცა გააქტიურება და ზემოთ ჩამოთვლილი გამოწვევების გადაჭრა, ქართული ღვინის პოპულარიზაციასა და ხარისხის გაზრდაზე სარკისებური ეფექტით აისახება."საკუთარი ვენახი მაქვს, რომელიც 1 ჰექტარს მოიცავს. მცირე მეწარმეობას ვეწევი, თუმცა ორიენტირებული ვარ, რომ პრემიუმ ხარიხის ღვინო ვაწარმოო. ჯამში 3 ჯიშის ყურძნისგან 5 სახეობის ღვინოს ვიღებ. კერძოდ, გაშენებული მაქვს: რქაწითელი, საფერავი და ხიხვი, ხოლო ვაწარმოებ -  საფერავს, რქაწითელს, ევროპულად დაყენებულ საფერავს და როზეს. მინდა გითხრათ, რომ მომხმარებლების მხრიდან, თითქმის ყველა ღვინოზე მოთხოვნა საკმაოდ დიდია. ამჟამად, წარმადობა გავზარდე და 5 000 ბოთლამდე ღვინოს ვაწარმოებ. ამ ყველაფრის პარალელურად, მომხმარებელთა რაოდენობა გაიზარდა.ხაზი მინდა გავუსვა, ღვინის საერთაშორისო ღონისძიებებში მონაწილეობას - განსაკუთრებით ქართული ღვინის პოპულარიზაციისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. სახელმწიფოს მხრიდან, რაც მეტია მარკეტინგული ჩართულობა მით უკეთესია, ცნობადობის გაზრდა ეს ძალიან აქტუალური საკითხია! უცხოეთში ყველანაირ ღვინოს თავისი მომხმარებელი ჰყავს.გამოწვევებს რაც შეეხება, ვფიქრობ, განსაკუთრებით ხელშეწყობა მცირე მარნებს სჭირდება. ძალიან კარგი საკონსულტაციო სერვისებია, მაგრამ უშუალოდ სხვადასხვა, აღჭურვის გრანტები, პროექტები, რომ იყოს ძალიან კარგი იქნებოდა", - აღნიშნავს გურჯაანის მუნიციპალიტეტში, სოფელ ჩუმლაყში მდებარე, ექიმის ბიო მარნის დამფუძნებელი, მარინა კაკიაშვილი- რუაძე."გახელაძის მარნის" წარმომადგენლის, ვიქტორ გახელაძის ინფორმაციით, სახელმწიფო მცირე მარნებს საერთაშორისო გამოფენებში მონაწილეობის მიმართულებით გვერდში უდგას, თუმცა, ამ კუთხით  კიდევ უფრო მეტად გააქტიურება, მცირე მარნებს განვითარების საშუალებას მისცემს."ამ ეტაპზე, ნახევარი ჰექტარი ვენახი გვაქვს, ყურძენს ადგილობრივი მოსახლეობისგანაც ვყიდულობთ. მხოლოდ მხოლოდ, მიკრო ზონის დამახასიათებელი ჯიშები გვაქვს ესენია: ჩინური გორული მწვანე, შავკაპიტო, პინო ნუარი და თავკვერი. ღვინოს ევროპული წესით ვამზადებთ. ამჟამად, 4 სახის ღვინოს ვაწარმოებთ. წელიწადში დაახლოებით, 3 500 ბოთლ ღვინოს ვაწარმოებთ და მომავალ წელს 5 000 ბოთლამდე გაზრდას ვვარაუდობთ. წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, მომხმარებელთა რაოდენობა 50%-ით გაიზარდა, საინტერესო შედეგია. აუცილებელია - ძლიერი მარკეტინგული ჩართულობა, რომ ცნობადობა კიდევ უფრო გავზარდოთ. მოგეხსენებათ, ღვინო შეიძლება კარგი გქონდეს, მაგრამ მნიშვნელოვანია, მომხმარებელს ამ ყველაფერს, როგორ მიაწვდი. პოტენციალი ქართულ ღვინოს აქვს, მაგრამ სხვადასხვა, საერთაშორისო მარკეტინგული ჩართულობა კარგი იქნება.აუცილებელია სახელმწიფოს მხრიდან კიდევ უფრო მეტი ჩართულობა, კერძოდ, შეხვედრების მოწყობა, სადაც მევენახეების ჩართულობა აქტიური იქნება. უნდა ვიცოდეთ - სახელმწიფოს რა მიდგომა აქვს, რაში შეუძლია გვერდით დგომა... შესაძლოა, დიდ მეურნეს არ ჰქონდეს სურვილი, მსგავს ღონისძიებაში მონაწილეობის მიღების, მცირე მეურნეობისთვის კი მნიშვნელოვანია. მინდა გითხრათ, რომ მთავრობის ჩართულობა პრივილეგიების კუთხით არ უნდა მოხდეს - ძალიან კარგი იქნება, თუ განვითარდება და სიახლეების კუთხით, მეტად ინფორმირებული ვიქნებით. ასევე აუცილებელია ღვინის საერთაშორისო გამოფენების მიმართულების გააქტიურება - ბოლო დროს აქტუალური ჩინეთის მიმართულება  იყო, აღნიშნული ქვეყანა იქნება, თუ ევროპა აუცილებელია გამოფენებში მონაწილეობის კუთხით გააქტიურება. უფრო დეტალურად - მცირე მარნის წარმომადგენელი, როდესაც საერთაშორისო გამოფენაში მონაწილეობას იღებს, რომელიც პირობითად 15 000 ევრო ჯდება, სახელმწიფო  უნდა დაეხმაროს. ფინანსური სუბსიდირებას არ ვგულისხმობ, შეუძლია, უცხოეთში ღვინო თავად წაიღოს და განვითარებაში დაეხმაროს", - აცხადებს მარნის წარმომადგენელი."მარანი ველისციხურის" დამფუძნებელი, მაია არუთინოვი გლეხის შრომის უფლებებზე საუბრობს და აცხადებს, რომ სახელმწიფოს მხრიდან, სხვადასხვა, მიმართულების გაუმჯობესებით, მევენახის შრომა კიდევ უფრო უნდა დაფასდეს."ყურძენს მხოლოდ და მხოლოდ, ჩვენი ვენახიდან ვიღებთ. წელიწადში დაახლოებით, 10 000  ბოთლ ღვინოს ვაწარმოებთ. სულ 8 სახის ღვინო გვაქვს: საფერავი, რქაწითელი, ქისი, ხიხვი, ალადასტური და ქისი ევროპულად დამზადებული. განსაკუთრებული პოპულარობით არც ერთი მათგანი არ სარგებლობს, რადგან ეს ყველაფერი ინდივიდუალურია, ზოგს მშრალი, ქვევრის ღვინო მოსწონს, ზოგს ევროპული წესით დამზადებული - მომხმარებლის გემოვნებაზეა დამოკიდებული. წარმადობის გაზრდას, რაც შეეხება, თუ მოთხოვნა გაიზრდება, ცხადია, ადეკვატურად ვიმოქმედებთ. ზოგადად, ღვინოს ადგილზე ვიზიტორებზე ვყიდით, ამ ეტაპზე, ადგილობრივ ბაზარზე წარმოდგენილი არ ვართ. სახელმწიფომ ჩვენი ღვინის პოპულარიზაციაზე უნდა იზრუნოს, სწორი მარკეტინგული ჩართულობა აუცილებელია. როგორც ვიცით, დღეს რეკლამა ყველაფერია... ასევე მნიშვნელოვანი ფაქტორია მევენახეებისთვის ხელის შეწყობა, რომ უფრო მეტად განვითარდეთ. დღეს გლეხს, მევენახეს განვითარების მიზეზი და სურვილი უნდა ჰქონდეს, ხელშეწყობა აუცილებელია", - აღნიშნავს გურჯაანის მუნიციპალიტეტ სოფელ ველისციხეში მდებარე "მარანი ველისციხურის" წარმომადგენელი, მაია არუთინოვი.ტურიზმისა და ღვინის სექტორის განვითარებისთვის ინფრასტრუქტურის პრობლემის გადაჭრის აუცილებლობაზე საუბრობს რესტორატორთა ასოციაციის დამფუძნებელი, შოთა ბურჯანაძეც. როგორც მან  გადაცემა "ბიზნესპარტნიორთან" განაცხადა, ვიზიტორისთვის საქართველოში გადაადგილების დროს, მაგალითად, საპირფარეშოების პრობლება ჯერ კიდევ გამოწვევად რჩება. "თბილისში ინდუსტრიული ტურიზმი უფრო თვალსაჩინოა, ტურისტი, რომელიც ქვეყანაში 5-6 დღით ჩამოდის მისი დედაქალაქში 2-3 დღით გაჩერება საკმარისი იქნება. ვიზიტორის რეგიონებში გასვლა, ინფრასტრუქტურული მიმართულებით იქნება, კულინარიული დაინტერესებით, თუ დასავლეთში პირდაპირი ფრენით - ამ მიმართულებების განვითარება ერთ-ერთი აუცილებელი ფაქტორია. სახელმწიფოს ჩართულობაა საჭირო - ინფრასტრუქტურა ყველაზე მნიშვნელოვანია. დღეს ინფრასტრუქტურის საკითხი ყველაზე დიდი გამოწვევაა, მაგალითად, საპირფარეშოს პრობლება, მანიშნებლები და ა.შ. ტურისტისთვის კონკრეტულ ადგილზე მისვლა მარტივი უნდა იყოს, გადაადგილების შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეს", - აცხადებს რესტორატორთა ასოციაციის დამფუძნებელი, შოთა ბურჯანაძე.